Tot 1 miljoen huizen bedreigd bij aanhoudende droogte
Het uitblijven van regen en te weinig water in de rivieren maken honderdduizenden huizen kwetsbaar voor verzakking. Tegen de soms fikse schade kun je je niet verzekeren. Wie lopen er gevaar en welke maatregelen mogen we verwachten?
Niet alleen 'Amsterdam die grote stad' is gebouwd op palen van hout. Ook veel woningen van vóór 1980 in andere delen van het westen van ons land moeten het stellen zonder betonnen heipalen of fundering. In Noord-Friesland en Groningen en elders komt dat ook vaker voor. Zolang houten palen onder water staan is er geen probleem — veel grachtenpanden trotseren de tand des tijds tenslotte al eeuwen. Maar met een dalende, wisselende grondwaterstand komt een deel van de fundering soms wel droog te staan. "En dan gaan ze rotten", aldus (onder)water-expert Maarten Kuiper in een recente uitzending van Nieuwsuur.
Forse schade
Niet alleen in de rivieren staat het water extreem laag — met grote beperkingen voor de professionele scheepvaart. Ook het water in de Nederlandse bodem is deze zomer veel lager dan gebruikelijk: het verschil is bijna overal meer dan 20 centimeter. In 2018 was dat ook al zo: honderden huizen raakten toen beschadigd door grondverzakking. Uit nader onderzoek bleek destijds, dat funderingsschade ook optreedt in hoger gelegen gebieden, rond de rivieren en in delen van Zuid- en Oost-Nederland. Volgens expert Kuiper zijn de financiële gevolgen fors: "De fundering van het huis deels opnieuw aanbrengen of verstevigen is ingewikkeld en kostbaar. Je bent gauw 80.000 euro kwijt voor een woning."
Je bent gauw 80.000 euro kwijt voor een woning
Maarten Kuiper, principal expert bij Aveco de Bondt
Onverzekerbaar
Je kunt je alleen verzekeren tegen gebeurtenissen die onzeker zijn. Funderingsschade door droogte valt daar niet onder (schade door een overstroming bijvoorbeeld wel). Diverse partijen, waaronder banken, het Verbond van Verzekeraars, Vereniging Eigen Huis en de vereniging van woningcorporaties Aedes, roepen daarom op tot een deltaplan.De initiatiefnemers stellen dat er met de huidige klimaatverandering tot 2050 ongeveer 1 miljoen woningen schade kunnen ondervinden door droogte. Dat kan oplopen tot 60 miljard euro. Beter is dus die schade te voorkomen. Vandaar hun pleidooi voor een landelijke aanpak. Een individuele woningeigenaar staat praktisch machteloos, voor preventie zijn op grotere schaal maatregelen nodig. Het is mooi dat deze ambitie is opgenomen in het regeerakkoord. Nu is het "hoog tijd daarvan echt werk te maken".
Wat het risico is op droogteschade en met welke preventie- of herstelkosten je rekening moet houden kan een expert bepalen. Is je woning van na 1980 of weet je dat je een betonnen fundering hebt, dan zit je vermoedelijk goed. Vul anders je postcode even in op de site van Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF). Zij zijn mede-initiatiefnemer van het manifest voor een deltaplan (zie kader). Het tabblad ‘viewer’ geeft je direct een risico-indicatie.
Water langer vasthouden
Het voorkomen van droogteschade vraagt om lastige keuzes. Op dit moment pompen we in de winter water weg, zodat het land niet te drassig is voor boeren. Maar wat je dan wegpompt is in de zomer niet meer beschikbaar. Behalve voor landbouw gebruiken we de beschikbare voorraad ook voor drinkwater en voor de industrie. Drie speerpunten binnen een preventiebeleid zijn water langer vasthouden, besparen en zorgen voor een betere verdeling. "Grondwater en bodemdaling in bebouwde gebieden zou daar een groter belang in moeten krijgen", stelt geo-hydroloog Kuiper.
Zelf zorgen voor meer groen
Asfalt en steen zorgen voor een (te) snelle afvoer, terwijl een groen landschap en een open bodem water langer vasthouden. Ook veel kleine beetjes helpen daarbij en praktisch iedereen kan wat doen. Houd er bijvoorbeeld rekening mee bij het (her)inrichten van je tuin, of straat. Wanneer tegels worden vervangen door gras, bloemperken, bomen en geveltuinen, wordt Nederland meer klimaatbestendig, behaaglijker voor insecten en dieren, koeler op warme dagen én mooier! Inspiratie nodig? Tot eind oktober kun je nog meedoen aan het NK Tegelwippen 2022.
Lees meer over 'Heel Nederland wipt'
Bron: Nationale Hypotheekbond