Koopstarters winnen terrein, maar vaker met minder zuinige woningen
In het eerste kwartaal van 2023 waren er interessante ontwikkelingen op de woningmarkt, zo blijkt uit cijfers van het Kadaster. Koopstarters lieten een stijging zien in het aantal aankopen, met een toename van 2 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Zij kochten 16.730 woningen. Aan de andere kant was er een daling van 14 procent onder huishoudens die een volgende woning kochten, hoewel die met 23.570 nog wel in de meerderheid waren.
Opmerkelijk was dat meer dan de helft van alle verkochte appartementen, namelijk 52%, gekocht werd door koopstarters. Dit was voor het eerst sinds 2014 dat het aandeel koopstarters groter was dan 50%. Bovendien was de gemiddelde prijs van woningen die door koopstarters werden gekocht 3,8% lager in vergelijking met het voorgaande jaar. Voor appartementen was dit zelfs 7,5% lager.
Positieve noot
Een positieve noot was dat het aantal woningen dat betaalbaar was voor mensen met een inkomen van 1,5 keer modaal voor het eerst in jaren niet daalde. In het eerste kwartaal van 2023 was 19% van de woningen voor deze groep bereikbaar.
Buiten de grote steden valt de prijsdaling met 1% bescheiden te noemen
Verder nam het aandeel woningen dat werd verkocht onder de Nationale Hypotheek Garantie (NHG)-grens toe. In slechts één kwartaal steeg het percentage van 49% naar 60%. Deze stijging was voornamelijk te danken aan de verhoging van de NHG-grens tot € 405.000. Gemiddeld gingen woningen in het eerste kwartaal voor € 417.000 over naar een volgende eigenaar. De goedkoopste gemeente blijft Pekela, de duurste Bloemendaal.
Verschil in prijsdaling
Voor het eerst sinds 2014 daalde de gemiddelde prijs op jaarbasis, met 0,7%. Wel was de daling op kwartaalbasis begin dit jaar met -1,4% alweer lager dan de -2,4% daling die kwartaal vier liet zien versus kwartaal drie in 2022. Kanttekening daarbij is dat de prijsdaling buiten de grote steden met 1% bescheiden is te noemen. Woningen leverden daar nog € 408.000 op. In Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en den Haag (G4) was de daling scherper. Daar gingen woningen voor € 480.000 van de hand, 8 % minder dan een kwartaal eerder.
Hier speelt, dat beleggers duidelijk minder belangstelling tonen. En omdat de polsstok voor koopstarters minder hoog reikt vanwege de gestegen hypotheekrente is er minder vraag en dalen de prijzen. Bijna 60% van de verkochte woningen in de G4 ging in kwartaal 1 naar starters.
Starters kopen minder energiezuinig
Een opvallend verschil tussen koopstarters en doorstromers was het energiezuinigheidsniveau van de gekochte woningen. Slechts 37% van de woningen gekocht door koopstarters had een energielabel A of B, terwijl dit percentage bij doorstromers hoger lag, namelijk 46%. Op dit moment zijn de energiekosten wat minder extreem dan eerder, maar dat kan weer wijzigen. Dan is het verstandig slim gebruik te maken van de 6% extra hypotheekruimte voor energiebesparende maatregelen. Als die dan ook nog vóór de winter worden gerealiseerd blijven de maandlasten binnen aanvaardbare grenzen.
Al met al was het eerste kwartaal van 2023 een periode waarin koopstarters actiever waren op de woningmarkt, met een groter aandeel in de aankopen van appartementen. Hoewel de gemiddelde prijzen voor koopstarters lager waren dan het voorgaande jaar, was er ook een positieve ontwikkeling te zien in de betaalbaarheid van woningen voor mensen met een inkomen van 1,5 keer modaal. De verhoging van de NHG-grens droeg bij aan een groter aantal woningen dat onder deze garantie werd verkocht.
Bron: Nationale Hypotheekbond