Fikse groei aantal hypotheekaanvragen. Wat leren we van de cijfers?

Hypotheken Data Netwerk (HDN) publiceert wekelijks het aantal offerteaanvragen. Deze non profit vereniging, namens praktisch alle hypotheekaanbieders en fintechbedrijven, splitst de cijfers ook uit. Zoals naar type aanvrager, hun leeftijd, de hypotheekvorm en het wel of niet kiezen voor NHG. Dat geeft een interessant inkijkje in de ontwikkelingen.

Groei door oversluiten, verbouwen en onder gepensioneerden
Al meer dan een jaar vormen ‘oversluiters’ de grootste groep aanvragers. De almaar dalende rente doet steeds meer huishoudens besluiten hun bestaande ‘dure’ hypotheek af te lossen met een nieuwe, tegen lagere maandlasten. Dat deze groep in belang verder groeide, naar 22-24% vanaf maart, zal komen door:

• twijfel of de lage rente aanhoudt (Rabobank verhoogde deze onlangs al)
• een 3% lagere aftrek van de oversluitkosten/-boete in 2022 (voor hogere inkomens)
• een lager aanbod van koopwoningen

Als de markt stagneert zijn er natuurlijk minder hypotheekaanvragen voor een woning. Van drie soorten ‘starters’ groeide alleen het hogere segment, en ook het aandeel 'doorstromers' daalde.

Schaarste en de hoge prijzen doen daarentegen meer mensen kiezen voor een verbouwing via een (extra) hypotheek. Geld-lenen-kost-geld, maar veel is het niet tegenwoordig. Met 15% vormen ‘verbouwers’ de een-na-grootste groep, vóór huishoudens die willen doorstromen naar een volgende bestaande woning (12%) of naar nieuwbouw (5,5% - data september). En terwijl het afgelopen jaar een op de tien aanvragen kwam van gepensioneerden, steeg hun belang naar 11 en 12% in augustus en september. Daarbij heeft ieder zijn eigen aanleiding voor het verzilveren van de overwaarde op de woning: eerder met pensioen of een aanvulling op het pensioeninkomen, leuke dingen doen of kopen, of een (klein)kind financieel ondersteunen middels een schenking. Hoe lang dat laatste nog kan voor een woning is niet zeker, nu steun ervoor in de kamer afbrokkelt.

Voor wie is aflossingsvrij zo aantrekkelijk?
Maar liefst 39% van de recente aanvragen betreft een aflossingsvrije hypotheek--en niet annuïtair (58%) of lineair (3%). Als de hypotheekrente laag is, is je belastingvoordeel maar beperkt. Dat kan starters of doorstromers ertoe doen besluiten niet alles te gaan aflossen op hun nieuwe of volgende hypotheek. Op korte termijn kan dat flink schelen in de maandlasten. Op de lange termijn blijft er wel een schuld, dus breng met je hypotheekadviseur de gevolgen in kaart. Ook gepensioneerden kunnen deze afweging maken, als ze wel van hun overwaarde willen profiteren, maar zonder al te hoge extra lasten.

Een andere verklaring voor het grote aantal aanvragen voor ‘aflossingsvrij’ kan worden gevonden bij 50+ers die er nú al voor kiezen hun huidige aflossingsvrije hypotheek te verlengen. Dat kan boetevrij aan het einde van een rentevaste periode, maar is soms het ook gunstig vóór dat moment. Zit je meer dan 10 jaar voor je aow-leeftijd dan kijken geldverstrekkers namelijk nog niet naar het, vaak lagere, pensioeninkomen. Wel krijg je dan nu zekerheid over je maandlasten op een termijn lang daarna.

Rente lang vast in plaats van de zekerheid van NHG?
Een overgrote meerderheid van 55% van de aanvragers kiest voor een rentevaste termijn van 20 jaar. Bijna 18% gaat zelfs voor een rente die 30 jaar vast staat. Bij elkaar is dat bijna driekwart. De meeste anderen kiezen voor 10 jaar (of 15) en zo’n 2% wil de rente één jaar vastzetten. Wie weet is de bodem van de rente nog niet bereikt? Speculeer je daarop dan kun je ook kiezen voor een variabele rente en de ontwikkeling goed in de gaten houden.

Wie weet op welke rente hij of zij de komende 20-30 jaar kan rekenen, besluit misschien af te zien van Nationale Hypotheek Garantie. Het aandeel hypotheken-met-NHG is in ieder geval gedaald tot 20%. Bedenk wel: de rente kan dan lang vast staan, hoe je persoonlijke situatie zich ontwikkelt staat niet vast. Een scheiding, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid kan ervoor zorgen dat je de hypotheek niet meer kunt betalen. Dat hoeft niet direct te leiden tot een verkoop van de woning, maar soms wel. NHG, de geldverstrekker en je hypotheekadviseur proberen dan om verkoop met verlies te voorkomen. Met NHG krijg je bovendien rentekorting bij geldverstrekkers. Leen je maximaal, dan zullen ze je zónder een  risico-toeslag berekenen.