Een levenstestament - nu regelen voor als 't ooit niet goed met je gaat

Regel het juist als je nog volop - jong - in het leven staat
Een levenstestament heeft – anders dan een gewoon testament – niet te maken met de situatie na je overlijden. In een levenstestament leg je vast wat je wilt dat er met jou en je bezittingen gebeurt, als je zelf niet meer goed in staat bent daar beslissingen over te nemen. Die situatie ontstaat (helaas) soms eerder dan je denkt. Je doet er dus goed aan hierover al op jonge leeftijd na te denken. In feite geef je via een levenstestament een uitgebreide (‘aangeklede’) volmacht aan een vertrouwenspersoon voor als het niet goed meer met je gaat. 

Geen zekerheid, wel een goede garantie
Het levenstestament zal niet in altijd met 100 procent zekerheid zorgen dat je wensen worden uitgevoerd. Wetten kunnen immers veranderen en artsen of instanties kunnen het niet eens zijn met jouw wensen. Zeker is wel, dat er bij de introductie van het levenstestament in Nederland uitgebreid overleg is geweest tussen juristen en vertegenwoordigers van banken, artsen, accountants enz. Dit met als doel het levenstestament zo goed uitvoerbaar mogelijk in te richten.

Leg je je wensen op tijd en duidelijk vast, dan wordt er in ieder geval rekening mee gehouden. Regel je niets, dan tast je naaste omgeving in het duister. Lastig voor hen, maar ook vervelend als wat jij belangrijk vindt niet gebeurt. Het kan bovendien forse (nadelige) consequenties hebben voor je naasten.

Natuurlijk maak je je eigen afweging of een levenstestament je zinvol lijkt. Je leeftijd,  burgerlijke staat, eventuele kinderen en de omvang van je vermogen spelen daarbij een rol. Daarnaast zijn er de meer persoonlijke aspecten die je mogelijk wilt vastleggen: je voorkeur voor het type zorg en medische kwesties.

Zeven zaken die je kunt regelen
Of een levenstestament zinvol is, is – natuurlijk – een persoonlijke afweging. Bijvoorbeeld je leeftijd, burgerlijke staat, de aanwezigheid van kinderen en de omvang van je vermogen zullen bij je overwegingen een rol spelen. We zullen je nu 7 voorbeelden geven van zaken die je met een levenstestament kunt regelen.

1 | Wie mag er namens jou optreden?
Dit is misschien wel de belangrijkste vraag. Vaak zal voor de hand liggen wie je wilt dat jou vertegenwoordigt als je dat zelf niet meer kunt. Bijvoorbeeld je partner. Maar als je die niet (meer) hebt, of als hij of zij daartoe niet in staat is, wie vertrouw je dan de beslissingen toe in moeilijke tijden? Spreek je wensen door met je vertrouwenspersoon voordat je een levenstestament maakt. Is hij of zij wel bereid om die taak op zich te nemen? Past zo'n rol wel in zijn of haar leven? Komen jullie opvattingen wel overeen? Ga na of verschillen van inzicht tot problemen zouden kunnen leiden. Is er sprake van minder affiniteit met één van de onderwerpen die je wilt regelen (bijvoorbeeld de belastingaangifte of bepaalde andere financiële zaken), benoem dan een tweede vertrouwenspersoon. Spreek in dat geval ook met hen beiden door wat de rolverdeling volgens jou zou moeten zijn en leg dit vast.

2 | Wat zijn je relevante financiële gegevens?
Denk hierbij aan het beheren van je bank- en belastingzaken. Houdt een overzicht bij van je bankrekeningen, verzekeringspolissen en dergelijke. Op die manier help je je vertrouwenspersoon wegwijs worden in je financiële zaken.

3 | Wat gebeurt er met de eigen woning?
Heb je een eigen woning, dan kun je instructies opnemen over de verkoop ervan wanneer je er zelf niet meer kunt blijven wonen. Misschien mogen je kind(eren) een eerste bod doen? Wat zie je graag dat er met de inboedel gebeurt? Of met je auto.

4 | Wat is de bestemming van een eigen bedrijf?
Als je een eigen bedrijf hebt en je bent plotseling niet meer in staat om daar leiding aan te geven, wat moet er dan gebeuren? Verkopen of voortzetting? En onder wiens leiding? Het is goed om over dat soort dingen na te denken en daarover het nodige op te nemen in je levenstestament.

5 | Wat zie je voor je op medisch gebied?
Je kunt in het levenstestament instructies aan je vertrouwenspersoon opnemen over wat je wenst in bepaalde medische situaties. Mag je vertrouwenspersoon de beslissingen nemen of laat je het liever aan de doktoren over? Je voorkomt daarmee misschien dat je naasten geconfronteerd worden met heel moeilijke beslissingen. Ook kun je bijvoorbeeld je wensen ten aanzien van je persoonlijke zorg vastleggen. Juist voor de meer ethische kwesties is het van belang dat je deze regelmatig bekrachtigt.

6 | Hoe zit het met schenkingen? 
Wanneer je jaarlijks schenkingen doet, bijvoorbeeld aan je kinderen of aan een goed doel, dan wil je misschien dat die doorgaan - of juist stoppen - wanneer het niet meer goed met je gaat. Je kunt daarbij ook voorwaarden opnemen, bijvoorbeeld dat je wilt dat schenkingen stoppen op het moment dat je vermogen tot een bepaald bedrag is geslonken.

Andersom kan ook. Spaar je bijvoorbeeld voor een doel en blijkt dat door medische tegenspoed niet haalbaar, dan kun je nu al vastleggen dat je dat saldo wilt aanwenden voor een schenking aan jouw dierbaren. Dat gebeurt dan alsnog met een warme hand en is fiscaal mogelijk voordeliger omdat je je erfgenamen hiermee een stukje successierecht bespaart (erfbelasting).

7 | Praktische zaken na je overlijden 
Vanzelfsprekend is het verstandig je wensen kenbaar te maken omtrent je begrafenis of crematie. Ook dat kan in je levenstestament. Maar dank ook aan wat je wenst op het gebied van orgaandonatie. Heb je daarover al iets opgenomen in een eerder levenstestament, weet dan dat de donorwet per 1 juli 2020 is veranderd. Met deze wet komt iedereen in Nederland vanaf 18 jaar in het Donorregister. Heb je nog geen keuze ingevuld? Dan kan dat via deze link (inloggen met DigiD.

Op al deze zaken kun je dus toch nog invloed uitoefenen als je zelf niet meer kunt beslissen. Dit zijn de belangrijkste voorbeelden, maar misschien zijn er nog andere zaken die voor jou belangrijk zijn om vast te leggen.

Goed voorbereid naar de notaris
Op internet zijn websites te vinden met vragenlijsten die je helpen je wensen op papier te zetten. Dat is zeker betaalbaar en het biedt je extra structuur. Toch is het niet voldoende alles goed door te spreken en (zelf) vast te leggen. Een levenstestament heeft pas een goede juridische basis als je dit regelt via een notaris. Dat is duurder, maar biedt zeker een meerwaarde. Ten eerste stelt een notaris vast of je nog in staat bent om je wil te bepalen. Verder maakt hij een acte op van je levenstestament, die hij bewaart. En hij zorgt dat dit vermeld wordt in het Centraal Levenstestamenten Register. Zo weet je zeker dat er geen twijfel is over wat je wilt, wanneer je dat op enig moment niet meer zelf kunt aangeven.

Bevatten jouw bepalingen ook financiële kwesties? Ook banken stellen als eis dat er een notaris te pas kwam aan je (levens)testament. Heb je vragen over het inrichten van je levenstestament? Neem gerust contact op met ons kantoor.