Lagere btw op energienota en extra tegemoetkoming laagste inkomens

De verlaging van het btw-tarief start pas hartje zomer, wanneer het energieverbruik laag is, maar je krijgt normaal gesproken maandelijks wel eenzelfde factuur, dus je merkt dat direct. Bij een gemiddeld verbruik schelen die zes maanden zo’n kleine € 150,- aan btw. Dit komt bovenop de verlaging van de energiebelasting die volgde op de prijsstijgingen vanaf oktober vorig jaar. Die zou een gemiddeld huishouden naar verwachting ruim € 400,- besparen op de jaarnota — je hoeft hier niets voor te doen, deze compensaties worden direct verrekend in je tarief en meegenomen in je jaarafrekening.

Flinke verschillen
Toch is zo’n huishouden met een gemiddeld energieverbruik dit jaar bijna het dubbele kwijt aan de energienota, meldde het CBS in januari: totaal € 2.800 ofwel € 1.321 meer dan in 2021. Dit komt vooral doordat de variabele kosten voor gas en elektriciteit toen al bijna 3,5 keer zo hoog lagen. Bij een variabel energiecontract pakt de nota gemiddeld € 1.700 hoger uit. Huishoudens die hun tarieven midden 2021 voor twee jaar vastlegden, zijn juist € 400,- voordeliger uit, gemiddeld. De belastingmaatregelen van het kabinet compenseren dus lang niet (altijd) de tariefs­verhogingen waartoe energie­maatschappijen zich gedwongen zien. De hoogte van de eindafrekening hangt uiteraard ook samen met de gezinssamenstelling en hoe energiezuinig een woning is.

Snellere aanpassing tarieven
Zolang je vaste contract nog loopt, staan je tarieven vast. Loopt dat af dan krijg je een hoger, variabel tarief, want nieuwe contracten worden nauwelijks meer aangeboden. Eind 2021 had bijna de helft van de Nederlanders al een variabel contract. De meesten hiervan kregen vanaf januari een fiks hogere nota. Sinds besloten is dat Europa niet langer afhankelijk wil zijn van Russisch gas, zijn de tarieven alleen maar verder gestegen.

Sommige leveranciers kiezen daarom nu voor een snellere aanpassing dan eerder gebruikelijk was — per 1 januari en 1 juli. Vattenfall doet dat nu eens per kwartaal en Eneco beoordeelt vanaf 1 april zelfs maandelijks of de tarieven omhoog moeten. Zij willen daarmee het eigen risico en dat van hun klanten beperken, want steeds meer huishoudens raken in de problemen en die toenemende energiearmoede baart zorgen. "Het aantal telefoontjes naar het callcenter neemt toe", aldus topman As Tempelman bij de presentatie van de Eneco jaarcijfers.

Zelf vragen om extra hulp
Voor huishoudens met een laag inkomen stelt het Kabinet meer geld beschikbaar dan eerder toegezegd: € 800,- in plaats van € 200,-. De uitvoering loopt via de bijzondere bijstand en ligt in handen van de gemeenten. Mensen in de bijstand zijn hier bekend, zij krijgen het bedrag automatisch. Andere groepen die voor deze compensatie in aanmerking komen, dienen zich zelf bij hun gemeente te melden. Dit betreft o.a. IOW-gerechtigden, AOW-gerechtigden zonder aanvullend pensioen en zelfstandigen met een laag inkomen. Het gaat om huishoudens met een inkomen op of net boven sociaal minimum.

Beperking energieverbruik
Een eenmalige tegemoetkoming of tijdelijke belastingverlaging heeft geen effect op de lange termijn. Een lagere energienota bereik je vooral door een lager verbruik. Dat begint met zaken als korter douchen, de thermostaat een graadje lager, of kleine maatregelen — tochtstrips, radiatorfolie, een waterbesparende douchekop, etc. Bij diverse gemeenten kun je hiervoor een ‘voucher’ of ‘box’ krijgen. Ook sommige energiebedrijven maken hier reclame voor.

Nu aanpakken
Kent je woning een ongunstig energielabel dan kun je daar als eigenaar met verdergaande isolatie en energiebesparende maatregelen wat aan doen. Met de huidige en verwachte energietarieven is het rendement op zo’n investering veel interessanter dan wat je nu op je spaargeld krijgt. Dat komt ook omdat je sinds begin dit jaar — tijdelijk — 30% subsidie krijgt, als je meerdere maatregelen combineert. Voordeel van een woning met een beter energielabel is niet alleen een lager langetermijn­verbruik en meer comfort, maar ook een hogere verkoopwaarde.

Niet iedereen komt in aanmerking voor een lening bij een commerciële partij. Speciaal voor minima in slecht geïsoleerde woningen heeft het Rijk € 150 miljoen extra gereserveerd. Ook het toewijzen van dit soort bijdrage aan verdergaande woning­verbeteringen verloopt via de gemeente.