Invasie Oekraïne maakt indexering pensioenen onzeker
De overheid is van plan de regels voor het verhogen (indexeren) van pensioenen te versoepelen. Dit in aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel, waarbij de regels rondom pensioenverhogingen sowieso veranderen. Nu de aandelenkoersen kelderen is het alleen de vraag of pensioenfondsen de lagere norm ook zullen halen.
Volgens de afspraken mogen fondsen al in 2022 indexeren als ze een beleidsdekkingsgraad van 105 procent hebben. Dat wil zeggen: ze mogen de pensioenen verhogen als ze over twaalf maanden gerekend voor elke euro aan toegezegd pensioen 1,05 euro in kas hebben. Nu ligt dat minimum nog op 1,10 euro. Naar verwachting gaat de maatregel in per 1 juli, maar vindt de verhoging van het pensioen met terugwerkende kracht plaats vanaf 1 januari.
Moeilijk voorspellen
Toen de Tweede Kamer hierover in november besloot voldeed zo'n 80% van de fondsen aan de nieuwe norm van 105 procent, onder andere het pensioenfonds voor de bouw. Andere grote spelers als ABP (ambtenaren en leraren), PFZW (zorg) en de pensioenfondsen in de metaalsector kwamen daar nog niet aan. Hoe dat dit jaar verloopt is lastig te voorspellen. Na de daling van de dekkingsgraad van pensioenfondsen in januari liet februari een herstel zien dankzij de opgelopen rente, volgens de pensioenthermometer van verzekeraar Aon.
Eén tegenvallende maand en de cijfers zien er weer een stuk anders uit.
Frank Driessen, Aon
De gemiddelde dekkingsgraad kwam uit op 110 procent, waarmee indexaties nog steeds in zicht lijken. "Maar er moeten geen verdere klappen vallen", aldus Frank Driessen van Aon. De Russische inval in Oekraïne levert zorgen op over het herstel van de dekkingsgraad en daarmee ook het kunnen verhogen van de pensioenen. Weliswaar zijn pensioenfondsen langetermijnbeleggers en hoort het incasseren van schokken erbij. Maar toch: “één tegenvallende maand en de cijfers zien er weer een stuk anders uit”, aldus de Aon woordvoerder.
Na rente zet oorlog koersen onder druk
Half november bereikte de AEX een all time high van 829,66 punten. In de weken daarna verloor de index zo’n 100 punten, vooral omdat de rentes stijgen en Europa voor het eerst sinds vele jaren weer te maken kreeg met hoge inflatie. Om voldoende groei te kunnen realiseren — bijvoorbeeld voor indexatie — hebben pensioenfondsen ook grote aandelenpakketten.
Sinds de invasie van Oekraïne staan diverse aandelen onder druk, ook van bedrijven die weinig of niets met Rusland te maken hebben. Mogelijk vermoeden beleggers dat de oorlog flinke economische gevolgen gaat hebben. ING en vermogensbeheerder DWS stelden hun prognoses voor de economische groei al bij: die zal minder hoog uitvallen dan eerder gedacht. Bijkomend probleem is ook dat olie en graan steeds duurder worden.
Andere lastige afwegingen
Of pensioenfondsen ook daadwerkelijk tot indexatie overgaan als ze deze zomer toch nog voldoen aan de lagere dekkingseisen, is niet zeker. Het blijft een lastige afweging voor fondsen, meent Driessen. Geld dat aan indexatie wordt uitgegeven is niet meer beschikbaar voor de transitie naar het nieuwe stelsel. Hoe de financiële wereld er dan uitziet is ook onzeker. En er gelden bovendien nogal wat eisen aan zo'n eerdere indexatie. Zo moet een fonds aantonen dat deze in het belang is van alle deelnemers — op basis van complexe berekeningen. Niet zelden pakt wat voor de een gunstig is, voor een ander minder goed uit. Dat kan sommige fondsen doen aarzelen.
Anderzijds is de maatschappelijke druk enorm. Voor veel fondsen is het al jaren geleden dat ze de pensioenen konden verhogen. Maar ondertussen stegen de prijzen wel — op dit moment nog sneller dan voorheen. Daardoor kunnen gepensioneerden met hetzelfde geld steeds minder besteden, en groeit de waarde van het opgebouwde pensioen niet mee met de stijgende prijzen voor mensen die nog niet met pensioen zijn. Als grote fondsen dan wel gaan indexeren, zet dat de kleinere extra onder druk.
Groter leed
De kwestie van het al dan niet indexeren van de pensioenen, hoe welkom voor sommigen ook, valt uiteraard in het niet bij het oorlogsleed dat zovelen treft. Over de hele wereld werken regeringen en ondernemingen aan financiële en andere sancties om de machthebbers in Rusland te beïnvloeden. Zo vrijheid verdedigen kent een prijs, ook voor ons. Gelukkig zijn velen maar al te bereid die te helpen dragen en meer te doen.
Bron: Nationale Hypotheekbond