Collegegeld, boeken, kamerhuur en energiekosten, boodschappen, kleding, uitgaan, sport- en/of studievereniging, vervoer, ziektekosten, telefoon. Als uitwonend student ben je aan dit soort kosten elke maand zomaar € 1.150 kwijt. Gemiddeld, want in een dure studentenstad of bij een kostbare studie loopt dat op. Thuis blijven wonen dan maar? Ook dan moet je rekening houden met een kostenplaatje van al snel € 700 euro per maand. Misschien springen je ouders bij. Mogelijk zelfs met een belastingvrije ‘schenking voor een dure studie’. Maar lang niet iedereen verkeerd in zo’n luxe positie. Gelukkig zijn er de nodige tegemoetkomingen, zie de tips hieronder.

Nog één jaar leenstelse
Als je geen tussenjaar neemt en in september een studie start, loopt je studie­financiering nog een jaar via het Leenstelsel. Sinds 2015 kun je hiermee geld lenen tegen een relatief lage rente. Hoewel je er lang over mag doen — 35 jaar — moet je deze lening wel terugbetalen, met rente dus. Hoeveel geld studenten de afgelopen jaren leenden, loopt sterk uiteen. Maar niet zelden bedraagt de studieschuld enkele tienduizenden euro's. Lastig hierbij is dat deze lening via DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) je later beperkt bij wat je maximaal aan hypotheek kunt krijgen. Wees dus ook komend jaar terughoudend met hoeveel je leent. De DUO rekenhulp geeft je snel inzicht in wat meer of iets minder lenen je op de lange termijn scheelt. Je kunt daarbij kiezen voor MBO of HBO/universiteit.

Naast de lening bestaat de studie­financiering uit het studenten­reisproduct, een aanvullende beurs en collegegeld­krediet. Meer informatie over je opties binnen het huidige stelsel vind je op de DUO pagina Geld voor school en studie

Je hoort natuurlijk maar weinig studenten over “het studenten­reisproduct”. Maar met het “gratis OV” is men wel blij. Alleen is die term wat misleidend. Allereerst moet je kiezen tussen een studentenkaart waarmee je kosteloos door de week reist, óf tijdens het weekend. Bovendien is het wel noodzaak dat je je diploma haalt. Studeer je niet af dan moet je alle OV-kosten terugbetalen. En dat tikt aan. Laten we daar niet vanuit gaan — maar geef dan wel tijdig je afstudeerdatum door. Zo niet, dan krijg je alsnog vanaf die datum de rekening gepresenteerd.

Wat brengt de basisbeurs?
Vanaf collegejaar ‘23/’24 wil het kabinet de basisbeurs weer invoeren. Na wat discussie in de Tweede Kamer is die voor thuiswonenden verhoogd van € 91 naar € 109,90 per maand. Wie op kamers gaat, mag rekenen op € 273,90 (was: € 255). Een gemiddelde studentenkamer kost flink meer trouwens. Afhankelijk van het inkomen van hun ouders kunnen studenten een aanvullende beurs ontvangen. Het bedrag hiervoor is wat gezakt — van maximaal € 419 naar € 401,34 per maand — maar er komen nu meer studenten voor in aanmerking. In de oorspronkelijke plannen mocht het jaarinkomen van je ouders niet meer zijn dan € 53.900, die grens ligt nu op € 70.000. 

De belangrijkste kenmerken:

• de basisbeurs is voor iedereen gelijk, ongeacht wat je ouders verdienen
• je hoeft hem niet terug te betalen als je binnen 10 jaar je diploma haalt
• gratis OV blijft, maar ook mits je binnen 10 jaar voor je studie slaagt
• de inkomensgrens voor de aanvullende beurs ligt bij € 70.000,- per jaar
• de bijverdiengrens voor mbo-studenten komt te vervallen

Deze vorm van financiering (tegemoetkoming) start dus als alles goed gaat per september 2023. Als je al dit jaar september start, kun je vanaf je tweede jaar een basisbeurs krijgen. Meer weten over de kabinetsplannen? Lees hierover op deze pagina van de Rijksoverheid

Compensatie pech-generatie 
Het leenstelsel gaat dus naar verwachting na zeven magere jaren verdwijnen. Behoor je tot de zogenaamde pech-generatie dan is er goede kans dat je een flinke studieschuld hebt opgebouwd waar studenten vóór jou en na jou niet mee worden opgezadeld. Natuurlijk kende je de voorwaarden, maar zuur blijft het. De compensatie die je tegemoet mag zien houdt niet over: staat er vier jaar voor je studieperiode dan gaat het over € 1.400,-. Dat is een stuk minder dan de € 15.000 studieschuld die een gemiddelde student volgens CBS-cijfers opbouwt en waar studentenvakbonden om vragen. Vooralsnog geeft het kabinet daar geen gehoor aan. Wie daarom dit jaar onder het leenstelsel start met z’n studie, kan — volgens de huidige plannen — volgend jaar een compensatie van € 359,- tegemoet zien.

Half collegegeld voor eerstejaars 
De halvering van het wettelijk collegegeld gedurende de afgelopen twee corona-studiejaren is komen te vervallen. Maar start je in september met een studie aan een hogeschool of universiteit? Dan betaal je het eerste jaar wel slechts de helft van het wettelijk collegegeld: € 1.104,50 in plaats van de wettelijke € 2.209,-. Wie een lerarenopleiding volgt profiteert hier ook het tweede jaar van. Let wel op de voorwaarden van de Rijksoverheid ⎆.